ഇന്ത്യയിലെ വോട്ടർപട്ടിക പുനഃപരിശോധനയുടെ പേരിൽ ലക്ഷക്കണക്കിന് പൗരന്മാരുടെ അസ്തിത്വംതന്നെ ചോദ്യംചെയ്യപ്പെടുന്ന അവസ്ഥയെക്കുറിച്ചുള്ള വിശകലനമാണ് ഈ ലേഖനം. തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷന്റെ ‘തീവ്ര പുനഃപരിശോധന’ എന്ന നടപടി യഥാർത്ഥത്തിൽ ഒരു പിൻവാതിൽ NRC ആണോ എന്ന സംശയവും, ബിഹാറിലെ സാധാരണക്കാരുടെ ദുരിതകഥകളും, ഈ നടപടിയുടെ പിന്നിലെ രാഷ്ട്രീയ അജണ്ടയും വിശദമായി പരിശോധിക്കുന്നു.
അധികാരത്തിന്റെ ഇടനാഴികളിൽനിന്നിറങ്ങിവരുന്ന ഓരോ ഉത്തരവിനും സാധാരണ മനുഷ്യന്റെ നെഞ്ചിടിപ്പ് കൂട്ടാൻ കഴിയുന്ന ഒരു രാജ്യത്ത്, പൗരത്വം എന്നത് കേവലം ഒരു അവകാശമല്ല, അതൊരു നിരന്തരമായ ആശങ്ക കൂടിയായി മാറുകയാണ്. തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷന്റെ ‘തീവ്രമായ പുനഃപരിശോധന’ (Intensive Revision) എന്ന ഓമനപ്പേരിൽ രാജ്യവ്യാപകമായി നടക്കുന്ന വോട്ടർ പട്ടിക പുതുക്കൽ, കേവലമൊരു ഭരണപരമായ നടപടിയല്ല. മറിച്ച്, ലക്ഷക്കണക്കിന് മനുഷ്യരുടെ ജീവിതത്തെ അനിശ്ചിതത്വത്തിന്റെ മുൾമുനയിൽ നിർത്തുന്ന, ആഴത്തിലുള്ള രാഷ്ട്രീയ മാനങ്ങളുള്ള ഒരു പദ്ധതിയാണെന്ന സംശയം ബലപ്പെടുകയാണ്. ബിഹാർ മുതൽ ബംഗാൾ വരെ ഈ ഭീതിയുടെ അലയൊലികൾ കേൾക്കാം. അതിന്റെ ഏറ്റവും നിസ്സഹായരായ ഇരകളാകട്ടെ, ബിജാൻ സാഹയെയും ജുമ ബാഗ്ദിയെയും പോലുള്ള സാധാരണക്കാരാണ്.
ബാല്യത്തിൽ അച്ഛന്റെ കൈപിടിച്ച് ബംഗാളിലെ കൃഷ്ണനഗറിൽ നിന്ന് ബീഹാറിലെത്തിയതാണ് ബിജാൻ സാഹ. ഇന്ന് നാൽപ്പതിനോടടുത്ത് പ്രായമുള്ള, ബീഹാറിലെ സ്ഥിരതാമസക്കാരനായ ബിജാന്റെ മാതാപിതാക്കൾ എന്നോ മൺമറഞ്ഞു. 2004-ലാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ പേര് വോട്ടർ പട്ടികയിൽ ചേർത്തത്. എന്നാൽ 2003-ന് ശേഷം പേരുചേർത്തവർ പൗരത്വം വീണ്ടും തെളിയിക്കണമെന്ന വാർത്തയാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഉറക്കം കെടുത്തുന്നത്. മാതാപിതാക്കളുടെ വോട്ട് ബംഗാളിലും തന്റേത് ബീഹാറിലുമാണ്. അവരുടെ ജനന സർട്ടിഫിക്കറ്റുകൾ പോലുള്ള രേഖകളൊന്നും കൈവശമില്ലാത്ത താൻ ഇനി ഇന്ത്യൻ പൗരനല്ലാതായി മാറുമോ? വോട്ടർ പട്ടികയിൽ നിന്ന് തന്റെ പേര് വെട്ടിമാറ്റപ്പെടുമോ? ഈ ചോദ്യങ്ങൾ ഒരു കൊടുങ്കാറ്റുപോലെ ബിജാന്റെ മനസ്സിൽ ആഞ്ഞടിക്കുന്നു.
അങ്ങ് ദൂരെ, സ്വന്തമായി ഒരു കൂരപോലുമില്ലാത്ത ജുമ ബാഗ്ദിയുടെ അവസ്ഥയും വ്യത്യസ്തമല്ല. കൊട്ടനെയ്തു വിറ്റ് ഉപജീവനം നടത്തുന്ന ജുമ, ഉദ്യോഗസ്ഥർ വീടുകയറി നടത്തുന്ന പരിശോധനയെക്കുറിച്ചും അതിനായി ഒരു ഫോം ‘ഡൗൺലോഡ്’ ചെയ്യണമെന്നതിനെക്കുറിച്ചും കേട്ട് പരിഭ്രാന്തയാണ്. എന്താണ് ഫോം എന്ന് ജുമയ്ക്ക് അറിയാം, പക്ഷെ എന്താണ് ‘ഡൗൺലോഡ്’? വൈദ്യുതിയില്ലാത്ത തന്റെ കുടിലിലിരുന്ന് അതെങ്ങനെ സാധ്യമാക്കും? കൈവശമുള്ള ആധാറോ വോട്ടർ കാർഡോ കൊടുത്താൽ ഫോം കിട്ടുമോ? അതോ, ഫോം നൽകാൻ കഴിഞ്ഞില്ലെങ്കിൽ ഈ കാർഡുകൾ കൂടി അവർ പിടിച്ചെടുക്കുമോ? അസമിൽ ലക്ഷക്കണക്കിനാളുകൾ ഒറ്റ രാത്രികൊണ്ട് അന്യവൽക്കരിക്കപ്പെട്ടതിന്റെ കഥകൾ ജുമയുടെ കാതുകളിലുമെത്തിയിട്ടുണ്ട്. ആ വിധി തനിക്കും സംഭവിക്കുമോ എന്ന് അവൾ ഭയപ്പെടുന്നു.
“നുഴഞ്ഞുകയറ്റം”: ഭയത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയം
“നുഴഞ്ഞുകയറ്റക്കാരെ തിരഞ്ഞുപിടിച്ച് പുറത്താക്കും” എന്ന കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തര മന്ത്രിയുടെ പ്രഖ്യാപനം സൃഷ്ടിച്ച ഭീതിയുടെ അന്തരീക്ഷം ഇപ്പോഴും മാറിയിട്ടില്ല. ആരാണ് ഈ നുഴഞ്ഞുകയറ്റക്കാരൻ? പ്രളയത്തിലോ തീപിടിത്തത്തിലോ രേഖകൾ നഷ്ടപ്പെട്ടവനോ? ഉപജീവനത്തിനായി ഒരു സംസ്ഥാനത്തുനിന്ന് മറ്റൊരു സംസ്ഥാനത്തേക്ക് കുടിയേറിയവനോ? സ്വന്തം ജനനസർട്ടിഫിക്കറ്റ് കൈവശമുണ്ടെങ്കിലും, മരിച്ചുപോയ പിതാവിന്റെ രേഖകളില്ലാത്തവനോ? ഈ ചോദ്യങ്ങൾക്ക് വ്യക്തമായ ഉത്തരമില്ല. അസമിൽ ദേശീയ പൗരത്വ രജിസ്റ്റർ (NRC) നടപ്പാക്കിയത് സുപ്രീംകോടതിയുടെ മേൽനോട്ടത്തിലായിരുന്നു. എന്നാൽ രാജ്യവ്യാപകമായി അത്തരമൊരു നിർദേശമില്ലാതിരിക്കെ, തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷൻ നടത്തുന്ന ഈ ‘ശുദ്ധീകരണം’ യഥാര്ഥത്തിൽ ഒരു പിൻവാതിൽ NRC ആണെന്ന് പ്രതിപക്ഷം ആരോപിക്കുന്നു.
ബീഹാറിലെ എട്ടുകോടി വോട്ടർമാരിൽ 4.96 കോടി പേർക്ക് ഇളവു ലഭിക്കുമെങ്കിലും, ബാക്കിയുള്ളവരുടെ രേഖാപരിശോധന കേവലം രണ്ടുമാസംകൊണ്ട് പൂർത്തിയാക്കുമെന്ന തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷന്റെ പ്രഖ്യാപനം അവിശ്വസനീയമായാണ് രാഷ്ട്രീയ നിരീക്ഷകർ കാണുന്നത്. 2003-ൽ ഇതേ പ്രക്രിയയ്ക്ക് രണ്ടുവർഷമെടുത്തു എന്നോർക്കണം. ഒരു ദശാബ്ദക്കാലമായി രാജ്യത്ത് സെൻസസ് നടന്നിട്ടില്ലെന്നിരിക്കെ, വോട്ടർ പട്ടിക “ശുദ്ധീകരിക്കാനുള്ള” ഈ അടിയന്തര നീക്കം ഒരു ഭരണപരമായ അനിവാര്യത എന്നതിലുപരി ഒരു രാഷ്ട്രീയ അജണ്ടയുടെ ഭാഗമാണെന്ന് നിരീക്ഷകർ വിലയിരുത്തുന്നു. ഭരണകക്ഷിയുടെയും അതിന്റെ പ്രത്യയശാസ്ത്ര വഴികാട്ടിയായ രാഷ്ട്രീയ സ്വയംസേവക് സംഘിന്റെയും (RSS) ‘ഹിന്ദു രാഷ്ട്ര’ സങ്കൽപ്പങ്ങളുമായി ഈ നീക്കത്തെ കൂട്ടിവായിക്കുന്നവരെ കുറ്റപ്പെടുത്താനാവില്ല.
ഈ വിവാദത്തിന്റെ കാതൽ, യോഗ്യത തെളിയിക്കുന്നതിനായി ECI മുന്നോട്ടുവെച്ച പതിനൊന്ന് രേഖകളുടെ പട്ടികയാണ്. ഈ പട്ടികയിൽ നിന്ന് ആധാർ കാർഡും വോട്ടർ ഐഡി കാർഡും പുറത്താണ് എന്നതാണ് ഏറ്റവും വിചിത്രവും ആശങ്കാജനകവുമായ വസ്തുത. ഒരു പൗരന്റെ പ്രാഥമിക തിരിച്ചറിയൽ രേഖകളായി സർക്കാർ തന്നെ ആയിരക്കണക്കിന് കോടികൾ ചെലവിട്ട് പ്രചരിപ്പിക്കുകയും ബാങ്ക് അക്കൗണ്ടുകൾ മുതൽ റേഷൻ കാർഡ് വരെ എല്ലാറ്റിനും നിർബന്ധമാക്കുകയും ചെയ്ത രേഖകളാണ് ഇപ്പോൾ അപ്രസക്തമാക്കപ്പെടുന്നത്.
അംഗീകൃത രേഖകളുടെ പട്ടിക പരിശോധിച്ചാൽ ഈ നീക്കത്തിന്റെ അപകടം വ്യക്തമാകും. ജനന സർട്ടിഫിക്കറ്റ്, പാസ്പോർട്ട്, ഭൂമിയുടെ ആധാരം, പെൻഷൻ പേയ്മെന്റ് ഓർഡർ തുടങ്ങിയവയാണ് പട്ടികയിലുള്ളത്. എന്നാൽ യാഥാർത്ഥ്യം എന്താണ്? ഇന്ത്യയിലെ 42% പേർക്ക് മാത്രമേ രജിസ്റ്റർ ചെയ്ത ജനന സർട്ടിഫിക്കറ്റുള്ളൂ. ഭൂരഹിതരായ കോടിക്കണക്കിന് ദരിദ്രർക്കും ആദിവാസി വിഭാഗങ്ങൾക്കും ഭൂമിയുടെ രേഖകൾ ഒരു സ്വപ്നം മാത്രമാണ്. സർക്കാർ പെൻഷൻ ലഭിക്കുന്നത് ജനസംഖ്യയിലെ ഒരു ചെറിയ ന്യൂനപക്ഷത്തിനു മാത്രം. 139 കോടിയിലധികം വിതരണം ചെയ്യപ്പെട്ട, രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും വ്യാപകമായ തിരിച്ചറിയൽ രേഖയായ ആധാറിനെ ഒഴിവാക്കിയതിലൂടെ, യാതൊരു രേഖയുമില്ലാത്ത കോടിക്കണക്കിന് ദരിദ്രരും പാർശ്വവൽക്കരിക്കപ്പെട്ടവരും ന്യൂനപക്ഷങ്ങളും വോട്ടവകാശത്തിൽ നിന്ന് പുറത്താക്കപ്പെടുമെന്ന വ്യക്തമായ അപകടമാണ് മുന്നിലുള്ളത്.
ന്യായീകരണത്തിന്റെ തകർന്ന കണ്ണാടികൾ
“അനധികൃത നുഴഞ്ഞുകയറ്റക്കാർ” വ്യാജ തിരിച്ചറിയൽ കാർഡുകൾ നേടിയെന്നും അവരെ പട്ടികയിൽനിന്ന് ഒഴിവാക്കാനാണ് ഈ നടപടിയെന്നുമാണ് സർക്കാർ അനൗദ്യോഗികമായി നൽകുന്ന വിശദീകരണം. ഈ വാദം സ്വയം ഒരു കുറ്റസമ്മതമാണ്. അയൽരാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള നുഴഞ്ഞുകയറ്റം ഒരു യാഥാർത്ഥ്യമാണെങ്കിൽ, അത് അതിർത്തി രക്ഷാസേനയുടെയും ആഭ്യന്തര സുരക്ഷാ സംവിധാനങ്ങളുടെയും പരാജയമാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തര മന്ത്രാലയത്തിന്റെ ഈ വീഴ്ചയുടെ ഭാരം സാധാരണ പൗരന്മാരുടെ ചുമലിൽ വെച്ചുകെട്ടുന്നതിലെ യുക്തിയെയാണ് വിമർശകർ ചോദ്യം ചെയ്യുന്നത്.
ഇതിന്റെ രാഷ്ട്രീയ പശ്ചാത്തലം കാണാതിരിക്കാനാവില്ല. ബീഹാറിൽ ബിജെപിക്ക് ഒറ്റയ്ക്ക് ഭൂരിപക്ഷം നേടാനുള്ള അടിത്തറ ഇനിയും ഉണ്ടായിട്ടില്ല. പശ്ചിമ ബംഗാളിൽ തൃണമൂൽ കോൺഗ്രസിനെ പരാജയപ്പെടുത്താൻ കടുത്ത പ്രചാരണം നടത്തിയിട്ടും സാധിച്ചിട്ടില്ല. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, “നുഴഞ്ഞുകയറ്റക്കാർ” എന്ന ഭീതി ഉയർത്തിവിട്ട് വോട്ടർമാരെ ധ്രുവീകരിക്കാനും ന്യൂനപക്ഷ വിഭാഗങ്ങളെ സമ്മർദ്ദത്തിലാക്കാനുമുള്ള തന്ത്രമായാണ് ഈ നീക്കം വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നത്.
നിയമവിദഗ്ധരുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ‘സ്പെഷ്യൽ ഇന്റൻസീവ് റിവിഷൻ’ എന്ന പദത്തിന് 1950-ലെ ജനപ്രാതിനിധ്യ നിയമത്തിൽ യാതൊരു അടിസ്ഥാനവുമില്ല. ഇത് ഈ നടപടിയുടെ അസാധാരണ സ്വഭാവത്തിലേക്കും അതിന്റെ പിന്നിലെ ലക്ഷ്യങ്ങളിലേക്കും വിരൽ ചൂണ്ടുന്നു. പുതിയ വോട്ടർമാരെ ചേർക്കാനുള്ള ഫോം-6 ൽ ആധാറിനെ ഒരു അംഗീകൃത രേഖയായി ECI തന്നെ ഉൾപ്പെടുത്തിയിരിക്കെയാണ് ഈ ഇരട്ടത്താപ്പ്.
ബംഗാൾമുതൽ കേരളംവരെ: ഭീതിയുടെ ഭൂപടം
ബീഹാർ ഒരു പരീക്ഷണശാല മാത്രമാണെന്നും ഇവിടെ വിജയിച്ചാൽ പശ്ചിമ ബംഗാൾ, കേരളം, തമിഴ്നാട്, അസം തുടങ്ങിയ സംസ്ഥാനങ്ങളിലേക്ക് ഈ മാതൃക വ്യാപിപ്പിക്കുമെന്നുമുള്ള ഭയം ശക്തമാണ്. വരാനിരിക്കുന്ന ബംഗാൾ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ബി.ജെ.പിക്ക് വലിയ മുന്നേറ്റമുണ്ടാക്കാൻ സാധിക്കില്ലെന്ന് ആർ.എസ്.എസിന്റെ ആഭ്യന്തര റിപ്പോർട്ടുകൾതന്നെ സൂചന നൽകിയിരുന്നു. സംസ്ഥാന ബി.ജെ.പി നേതാക്കളുടെ ജനപിന്തുണയിലെ കുറവും, ഹിന്ദു വോട്ടുകളിലെ വിള്ളലും അവർ തിരിച്ചറിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. കാളിഗഞ്ച് ഉപതിരഞ്ഞെടുപ്പ് ഫലം ഈ വിലയിരുത്തലിനെ ശരിവയ്ക്കുന്നതാണ്. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, തിരഞ്ഞെടുപ്പ് പ്രക്രിയയിൽ നേരിട്ട് ഇടപെട്ട് കളിയുടെ നിയമങ്ങൾ മാറ്റിയെഴുതാനുള്ള ശ്രമമാണ് നടക്കുന്നതെന്ന് പശ്ചിമ ബംഗാൾ മുഖ്യമന്ത്രി മമത ബാനർജി ആരോപിക്കുന്നു. യഥാര്ഥ ബംഗാളി വോട്ടർമാരെ പട്ടികയിൽനിന്ന് നീക്കംചെയ്ത്, ഉത്തർപ്രദേശ്, ബീഹാർ പോലുള്ള സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ നിന്നുള്ളവരെ തിരുകിക്കയറ്റാനുള്ള നീക്കമാണ് നടക്കുന്നതെന്നാണ് അവരുടെ ഗുരുതരമായ ആരോപണം.
ഇതൊരു നിസ്സാര ആരോപണമല്ല. ഇന്ത്യൻ ജനാധിപത്യത്തിന്റെ കാവലാളാകേണ്ട തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷൻ എന്ന ഭരണഘടനാ സ്ഥാപനത്തിന്റെ നിഷ്പക്ഷതയാണ് ഇവിടെ ചോദ്യംചെയ്യപ്പെടുന്നത്. ഭരണകൂടത്തിന്റെ കൈയാളായി കമ്മീഷൻ മാറുന്നുവെന്ന പ്രതിപക്ഷ ആരോപണത്തിന് ശക്തിപകരുന്നത് ഈ നടപടികളിലെ വിവേചനമാണ്. 2003-ലെ പരിശോധനയിൽ ഇല്ലാതിരുന്ന, മാതാപിതാക്കളുടെ ജനനരേഖകൾ ഹാജരാക്കണമെന്ന പുതിയ നിബന്ധനയാണ് ഏറ്റവും വലിയ സംശയങ്ങൾക്ക് വഴിവയ്ക്കുന്നത്. അസമിൽ കണ്ടതുപോലെ, ഒരേ രേഖ ഒരാൾക്ക് പൗരത്വം നൽകുമ്പോൾ മറ്റൊരാൾക്ക് അതു നിഷേധിക്കുന്ന വിചിത്രമായ സാഹചര്യങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കപ്പെടാം. ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെ ഇഷ്ടാനിഷ്ടങ്ങൾക്ക് പൗരത്വം തീറെഴുതിക്കൊടുക്കുന്ന അവസ്ഥ സംജാതമായാൽ, ബംഗാളിന്റെ ജനവിധി അട്ടിമറിക്കപ്പെടാൻ അധികംസമയം വേണ്ടിവരില്ല.
നാളെയില്ലാത്ത ജീവിതങ്ങൾ
1987 ജൂലൈ 1 ആണ് പൗരത്വത്തിനുള്ള അടിസ്ഥാനതീയതിയായി കമ്മീഷൻ നിശ്ചയിച്ചിരിക്കുന്നത്. അതിനുമുമ്പ് പട്ടികയിലുള്ളവർ ഒരു സത്യവാങ്മൂലം നൽകിയാൽ മതി. എന്നാൽ അതിനുശേഷമുള്ളവർ? അവരുടെ അസ്തിത്വം തന്നെ ചോദ്യചിഹ്നമായി മാറുന്നു. സ്വന്തം പൗരത്വം തെളിയിക്കുക, അച്ഛന്റെയും അമ്മയുടെയും പൗരത്വം തെളിയിക്കുക, അല്ലെങ്കിൽ…? ആ ‘അല്ലെങ്കിൽ’ എന്താണെന്ന് വിജ്ഞാപനത്തിൽ പറയുന്നില്ല. ഇതൊന്നും തെളിയിക്കാന് പറ്റാത്തവരെ എന്തുചെയ്യുമെന്നു സർക്കാർ വ്യക്തമാക്കുന്നില്ല. NRC എന്ന പേരുപയോഗിക്കാതെ, അതിന്റെ എല്ലാ ഭീകരതയും നടപ്പാക്കാനുള്ള വളഞ്ഞവഴി ആണിത്.
ഇന്ത്യൻ ജനതയുടെ ക്ഷമയ്ക്ക് അതിരുകളുണ്ട്. അഴിമതിയും വിലക്കയറ്റവും കെടുകാര്യസ്ഥതയും അവർ ഒരുപാട് സഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. ചരിത്രം സാക്ഷിയാണ്, വെള്ളം തലയ്ക്ക് മുകളിൽ എത്തുമ്പോൾ ഈ ജനത അടങ്ങിയിരുന്നിട്ടില്ല. ‘ലഗേ രഹോ മുന്നാഭായ്’ എന്ന സിനിമയിലെ നായകൻ ചോദിക്കുന്നതുപോലെ, “രണ്ടു കവിളത്തും അടികിട്ടിയാൽ പിന്നെ എന്തുചെയ്യണമെന്ന് ഗാന്ധിജി പറഞ്ഞിട്ടില്ല.” ജനാധിപത്യപരമായ അവകാശങ്ങൾക്കുമേൽ ഭരണകൂടം ആഞ്ഞടിക്കുമ്പോൾ, ഇനിയും അടിവാങ്ങാൻ കവിളുകൾ ബാക്കിയില്ലാത്ത ഒരു ജനതയുടെ പ്രതികരണം എന്തായിരിക്കുമെന്ന് എല്ലാ ഭരണാധികാരികളും ഓർത്താൽ നന്ന്. കാരണം, പൗരത്വം എന്നത് ഒരു കടലാസല്ല, ഒരു ജനതയുടെ ആത്മാഭിമാനമാണ്.